W niektórych przypadkach obowiązek uiszczenia alimentów na dziecko musi zostać orzeczony w drodze rozstrzygnięcia sądowego. W normalnej sytuacji, kiedy dziecko wychowywane jest przez obojga rodziców problem ten nie występuje, bowiem wspólnie ponoszą oni wszelkie koszty związane z jego utrzymaniem i wychowaniem. Jednakże, gdy rodzice podejmują decyzję o rozstaniu, powyższa kwestia nie jest już tak oczywista i pojawia się konieczność jej uregulowania.

• Alimenty na dziecko – co to są alimenty
• Alimenty na dziecko – kiedy przysługują alimenty na dziecko?
• Alimenty na dziecko – zakres świadczeń alimentacyjnych
• Alimenty na dziecko – jak ubiegać się o alimenty na dziecko?
• Alimenty na dziecko – podsumowanie

---

Alimenty na dziecko – co to są alimenty

Rozpoczynając opisywanie zagadnienia jakim są alimenty na dziecko, w pierwszej kolejności należałoby wyjść od definicji alimentów.

Alimenty to potocznie używane w przestrzeni publicznej określenie obowiązku alimentacyjnego uregulowanego przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Zgodnie z jego treścią, obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.

Jak zatem widać, treść obowiązku alimentacyjnego nie dotyczy wyłącznie relacji pomiędzy rodzicami a dziećmi, ale odnosi się także do znacznie szerszego katalogu osób oraz może działać w odwrotną stronę.

Stosunek alimentacyjny jest rodzajem stosunku cywilnoprawnego polegającego na tym, że jeden podmiot ma prawo domagać się dostarczania środków utrzymania, natomiast drugi z podmiotów jest zobowiązany do zaspokojenia tego żądania.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że strony stosunku alimentacyjnego mogą ustalić rodzaj i zakres świadczeń alimentacyjnych na drodze pozasądowej, np. poprzez umowę czy ugodę zawartą przed mediatorem.

Najczęściej jednak, z uwagi na istniejący pomiędzy zainteresowanymi stronami spór, do ustalenia rodzaju i zakresu świadczeń alimentacyjnych dochodzi na drodze postępowania sądowego.

Alimenty na dziecko – kiedy przysługują alimenty na dziecko?

Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka z uwagi na swój szczególny charakter, został uregulowany w przepisach Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego odrębnie.

Zgodnie z jego treścią, rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

W tym miejscu, wyraźnego sprostowania wymaga pewne powszechnie panujące przekonanie.

W przestrzeni publicznej uważa się, że alimenty na dziecko należą się do czasu ukończenia przez nie 18 roku życia (jeżeli nie podjęło dalszej nauki po ukończeniu szkoły), albo też ukończenia przez nie studiów.

Powyższe nie jest jednak zgodne z rzeczywistością, albowiem jak wskazano wyżej, obowiązek alimentacyjny rodziców względem dzieci istnieje do momentu, w którym dziecko będzie mogło samodzielnie się utrzymać.

Podobnie sytuacja wygląda wówczas, gdy dziecko po osiągnięciu pełnoletniości rozpoczęło zarobkowanie, np. z tytułu podjętej pracy zarobkowej. Jeżeli wysokość otrzymywanych przez nie świadczeń z tego tytułu w dalszym ciągu nie umożliwi mu samodzielnego utrzymywania się, to obowiązek alimentacyjny w dalszym ciągu będzie obciążał rodziców, aczkolwiek już w innym zakresie.

Najogólniej zatem rzecz ujmując – alimenty na dziecko przysługują do czasu kiedy środki finansowe którymi dysponuje umożliwią mu samodzielną egzystencję.

Należy mieć jednak na uwadze, że powyższe stwierdzenie jest mocno ogólnikowe, a okoliczności faktyczne konkretnego przypadku mają bardzo duże znaczenie przy określeniu szczegółowych zasad obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dzieci.

Kwestia alimentów na dziecko pojawia się najczęściej, gdy pomiędzy jego rodzicami dochodzi do rozstania, a także gdy dziecko pochodzi ze związku poza małżeńskiego, a jego rodzice nie planują wspólnej przyszłości.

W takim wypadku jedno z rodziców przejmuje całkowitą opiekę nad dzieckiem zapewniając mu jednocześnie wszelkie niezbędne środki potrzebne dla jego prawidłowego rozwoju i wychowania, a obowiązkiem drugiego rodzica który teoretycznie jest z powyższych powinności „zwolniony” jest partycypowanie w tych kosztach.

Alimenty na dziecko – zakres świadczeń alimentacyjnych

Podstawą ustalenia zakresu świadczeń alimentacyjnych są usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz możliwości majątkowe i zarobkowe zobowiązanego. W przypadku gdy obowiązek alimentacyjny przyjmuje charakter świadczenia pieniężnego, powyższe przesłanki umożliwiają określenie jego wysokości.

Pojęcie usprawiedliwionych potrzeb należy rozumieć jako potrzeby umożliwiające godne życie, tj. potrzeba zapewnienie mieszkania, wyżywienia, ubrania, higieny czy leczenia.

Wyraźnie zaznaczyć jednak należy, że pojęcie usprawiedliwionych potrzeb nie jest tożsame z pojęciem potrzeb koniecznych, a katalog potrzeb usprawiedliwionych obejmuje swoim zakresem – prócz potrzeb koniecznych – także elementy dodatkowe.

Przykładowo do potrzeb małoletniego dziecka, prócz wymienionych wyżej kosztów zaliczać się będą również koszty związane z nauką w szkole, zajęciami dodatkowymi, wyjazdami wakacyjnymi, dodatkowymi kursami i szkoleniami.

Drugą przesłanką w oparciu o którą określany jest zakres obowiązku alimentacyjnego, są możliwości majątkowe i zarobkowe zobowiązanego.

I w tym wypadku, wyraźnie zwrócić uwagę należy, że pojęcia możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego nie można utożsamiać z jego rzeczywistym stanem majątkowym i zarobkowym.

Konsekwencją powyższego jest to, że w przypadku postępowania sądowego zadaniem sadu jest zbadanie jakie są rzeczywiste możliwości majątkowe i zarobkowe zobowiązanego, a rzeczywiście uzyskiwane przez niego dochody stanowią jedynie pewien punkt odniesienia od którego należy zacząć cały proces ustalania dokładnej kwoty, jak winna być przez niego przekazywana na rzecz uprawnionego tytułem alimentów.

Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem, zakres obowiązku alimentacyjnego może być wyższy od rzeczywiście osiąganych dochodów przez zobowiązanego, w szczególności w sytuacji gdy np. posiada on wyuczony, dobrze płatny zawód którego celowo nie wykonuje, aby pozbawić się tym samym możliwości uzyskiwania większych dochodów, czy też specjalnie porzuca pracę albo pracuje w niepełnym wymiarze godzin.

Wysokość alimentów uzależniona jest od bardzo wielu czynników. W przypadku dziecka, przy określeniu ich wysokości należy uwzględnić takie elementy jak:

• jego wiek;
• stan zdrowia;
• zainteresowania;
• zdolności.

Wysokość alimentów przysługujących dziecku które boryka się z poważną chorobą i musi w związku z tym przyjmować kosztowne leki, jak również udawać się częstymi wizytami do różnych specjalistów, będzie zdecydowanie większa w porównaniu do dziecka zdrowego.

Należy zatem wskazać, że w przypadku wysokości świadczeń alimentacyjnych decydującymi kryteriami będą kryteria subiektywne.

Ponadto, w przypadku obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dzieci obowiązuje zasada równej stopy życiowej.

Powyższe oznacza, że jeżeli jeden z rodziców ma znaczne możliwości majątkowe i zarobkowe, to jest on zobowiązany do zaspokajania potrzeb swojego dziecka, także na poziomie przekraczającym jego usprawiedliwione potrzeby, tak aby poziom ich życia był taki sam, albo znacznie zbliżony.

Alimenty na dziecko – jak ubiegać się o alimenty na dziecko?

Na co zwrócono uwagę już wcześniej, droga sądowa nie jest jedynym skutecznym sposobem na uzyskanie alimentów od osoby zobowiązanej. Jeżeli pomiędzy stronami sporu istnieją względnie poprawne relacje, w pierwszej kolejności należy podjąć próby polubownego rozwiązania przedmiotowej kwestii, co jest możliwe m.in. w drodze zawarcia umowy, ugody przed mediatorem, czy też postępowania pojednawczego przed sądem.

Jeżeli jednak powyższe próby okażą się bezskuteczne, to wówczas należy skierować sprawę na drogę postępowania sądowego.

W sprawach o alimenty na rzecz dziecka, to dziecko występuje po stronie powodowej. Z uwagi jednak na fakt, że małoletnie dzieci nie mają zdolności do czynności prawnych, albo też ich zdolność do czynności prawnych jest ograniczona, reprezentowane są one przez jednego z rodziców, który działa w ich imieniu na etapie toczącego się postępowania.

Pozew o alimenty wytacza się przed sądem rejonowym wedle właściwości miejsca zamieszkania pozwanego lub wedle miejsca zamieszkania powoda. Zastosowanie w tej kategorii spraw tzw. właściwości przemiennej jest korzystne w sytuacji gdy rodzic zobowiązany do świadczenia alimentacyjnego zamieszkuje w innej miejscowości lub za granicą.

W sprawach o alimenty strona powodowa nie ma obowiązku uiszczenia kosztów sądowych, co oznacza że wniesienie pozwu jest wolne od jakichkolwiek opłat.

Należy również zaznaczyć, że w trakcie toczącej się sprawy o rozwód lub separację co do zasady nie można wszczynać odrębnej sprawy o alimenty, a gdy w trakcie toczącego się postępowania w przedmiocie orzeczenia obowiązku alimentacyjnego zostanie wytoczone powództwo o rozwód lub separację, to sprawa o alimenty podlega zawieszeniu co do świadczeń za okres od jego wytoczenia.

Alimenty na dziecko – podsumowanie

Podsumowując zaprezentowane rozważania należy podkreślić, że sprawy alimentacyjne należą do kategorii spraw delikatnych i wrażliwych, które bardzo często z uwagi na brak porozumienia pomiędzy stronami prowadzą do eskalacji konfliktu, czego konsekwencją jest skierowanie do sądu pozwu o alimenty.

Ponownie jednak wskazać należy, iż w pierwszej kolejności dobrym rozwiązaniem jest podjęcie prób umożliwiających ugodowe załatwienie sprawy, a dopiero gdy nie jest to możliwe skierować ją na drogę postępowania sądowego.

Zakres obowiązku alimentacyjnego uzależniony jest od dwóch przesłanek:

• usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego
• oraz zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Sprawy alimentacyjne z uwagi na swoją charakterystykę cechują się dużym subiektywizmem. Jest to równoznaczne z tym, że na wysokość świadczenia alimentacyjnego zdecydowanie większy wpływ będą miały okoliczności związane bezpośrednio z dzieckiem, tak aby ono jako beneficjent otrzymywanych środków pieniężnych miało zapewniony prawidłowy rozwój oraz godne życie.

Należy także pamiętać, że przesłanka zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego nie jest tożsama z rzeczywiście otrzymywanym dochodem, jak również, że gdy jedno z rodziców z uwagi na swoje możliwości finansowe prowadzi życie na zdecydowanie wyżej stopie niż jego dziecko, to zgodnie z zasadą równej stopy życiowej będzie on zobowiązany do uiszczania alimentów w wysokości przewyższającej próg usprawiedliwionych potrzeb swojego dziecka.

Sprawy alimentacyjne choć wydają się na pozór proste, zdecydowanie do takich nie należą. Przed podjęciem decyzji o skierowaniu jej na drogę postępowania sądowego warto dobrze się do tego przygotować, tak aby postępowanie mogło zostać przeprowadzone sprawnie i skutecznie. Umożliwi to szybkie uzyskanie korzystnego rozstrzygnięcia oraz prawidłowe zabezpieczenie interesów dziecka.

---

Jeżeli przekazane informacje były dla Ciebie pomocne, będę wdzięczny za pozostawienie śladu w postaci polubienia (Facebook/Google) oraz/lub udostępnienia artykułu.

Powyższe, utwierdzi mnie w przekonaniu, że taka działalności z mojej strony jest przydatna i wartościowa, a także skutecznie zmotywuje do dalszego tworzenia tego rodzaju treści.

W razie wystąpienia problemów natury prawnej serdecznie zapraszam do kontaktu – jestem przekonany, że wiedza, doświadczenie i narzędzia którymi dysponuję zagwarantują znalezienie satysfakcjonującego i skutecznego sposobu na jego rozwiązanie.

Z poważaniem,

adw. Kamil Kijowski

• Facebook
• Google

Niniejsza publikacja ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny oraz stanowi prywatny pogląd autora na opisywane zagadnienie, zgodnie ze stanem prawnym obowiązującym w dniu publikacji. Nie stanowi ona porady prawnej, wykładni prawa, a także jej następstwem nie jest powstanie stosunku zobowiązaniowego na linii klient-adwokat. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody związane z zastosowaniem lub brakiem zastosowania się do informacji wskazanych w publikacji.