Może się okazać, że z uwagi na aktualną sytuację życiową jednorazowe uiszczenie grzywny będzie stanowiło poważny problem. Niestety, ale brak uregulowania jej w wyznaczonym terminie rodzi ryzyko pojawienia się kolejnych poważnych konsekwencji. Istnieje jednak możliwość rozłożenia orzeczonej grzywny na raty, dzięki czemu osoba zobowiązana do jej uiszczenia zyskuje sposób na skuteczne wywiązanie się z nałożonego na siebie obowiązku.
- Rozłożenie grzywny na raty – kiedy należy uiścić orzeczoną grzywnę?
- Rozłożenie grzywny na raty – przesłanki rozłożenia grzywny na raty
- Rozłożenie grzywny na raty – na jaki okres może być rozłożona płatność grzywny?
- Rozłożenie grzywny na raty – wniosek o rozłożenie grzywny na raty
- Rozłożenie grzywny na raty – co zrobić w przypadku decyzji odmownej?
- Rozłożenie grzywny na raty – podsumowanie
Rozłożenie grzywny na raty – kiedy należy uiścić orzeczoną grzywnę
Zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy (dalej k.k.w.) sąd wzywa osobę skazaną na grzywnę do jej uiszczenia w terminie 30 dni.
Powyższa procedura jest następstwem realizacji wykonania orzeczonej kary w jej podstawowej formie, czyli polegającej na dobrowolnym uiszczeniu grzywny przez skazanego.
W sytuacji gdy skazany nie uiścił w terminie całości należności do której uiszczenia został wezwany, kolejnym krokiem jest ściągnięcie grzywny w drodze egzekucji.
Następstwem powyższego niestety, ale jest powstanie kolejnych należności do których zapłaty będzie zobowiązany skazany, bowiem skutkiem wszczęcia całej procedury egzekucyjnej jest jednoczesne obciążenie go kosztami postępowania egzekucyjnego.
Nie wywiązanie się przez skazanego ze swojego obowiązku skutkuje również przekazaniem przez sąd informacji gospodarczej o powstaniu zaległości do biur informacji gospodarczej, potocznie zwanymi rejestrami dłużników.
Celem tych podmiotów jest gromadzenie, przechowywanie i udostępnianie informacji gospodarczych dotyczących istnienia oraz wysokości konkretnych zobowiązań, czyli inaczej mówiąc gromadzenia danych o dłużnikach.
Trafienie do takiego rejestru kończy się najczęściej bardzo poważnymi i daleko idącymi negatywnymi konsekwencjami, gdyż ich skutkiem jest m.in. brak możliwości skutecznego zaciągania jakichkolwiek zobowiązań.
Ponadto, przepisy k.k.w. przewidują, że jeżeli egzekucja grzywny okaże się bezskuteczna albo z okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna sąd może zmienić grzywnę na pracę społecznie użyteczną, a w najgorszym przypadku zarządzić wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności.
Rozłożenie grzywny na raty – przesłanki rozłożenia grzywny na raty
Celem instytucji jaką jest rozłożenie grzywny na raty jest osiągnięcie zasadniczego efektu orzeczonej kary, czyli dolegliwości finansowej jak również doprowadzenia do wywiązania się z tego obowiązku dobrowolnie przez skazanego, bez konieczności kierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego oraz zastępowania orzeczonej kary grzywny, karą ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności. Dodatkowo, umożliwia ona również wykonanie kary w zgodzie z jedną podstawowych zasad jaką jest nadrzędność wykonania właściwego nad wykonaniem zastępczym.
Skutkiem rozłożenia grzywny na raty, jest umożliwienie skazanemu jej uregulowania, bez konieczności stosowania wyżej wymienionych zastępczych możliwości skutecznego jej wyegzekwowania.
Należy jednak wyraźnie podkreślić, że rozłożenie grzywny na raty nie powoduje zmiany rodzaju dolegliwości orzeczonej względem skazanego w postaci konieczności zapłaty grzywny. Instytucja ta modyfikuje ją dostosowując jej dolegliwości do aktualnej sytuacji majątkowej i życiowej skazanego.
Ponadto, rozłożenie grzywny na raty jest uprawnieniem sądu o charakterze fakultatywnym. Oznacza to, że sąd nie jest zobowiązany do przychylenia się do wniosku w tym przedmiocie i może odmówić rozłożenia grzywny na raty.
Rozłożenie grzywny na raty jest możliwe w następujących przypadkach:
- gdy natychmiastowe wykonanie grzywny pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki;
- gdy występują okoliczności tego rodzaju, że zasługują one na szczególne uwzględnienie, zwłaszcza gdy grzywna jest znaczna.
Jak zatem widać przesłanki uzasadniające rozłożenie grzywny na raty mają charakter bardzo ogólny, dlatego tak istotną rolą w tym przypadku jest dobre uzasadnienie złożonego wniosku.
Podstawową przesłanką przemawiającą za przychyleniem się do wniosku jest sytuacja majątkowa skazanego, który co do zasady ma możliwości finansowe aby uregulować grzywnę, jednakże nie w takim stopniu jaki został orzeczony.
Chodzi zatem o sytuację, w której możliwości majątkowe skazanego uniemożliwiają mu jednorazowe uiszczenie grzywny w całości.
Rozpatrując wniosek w przedmiocie rozłożenia grzywny na raty zadaniem sądu jest pozytywne ustalenie, że natychmiastowe uiszczenie grzywny przez skazanego pociągnęłoby dla niego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki.
Celem ustalenia powyższych okoliczności, sąd powinien zbadać następujące sfery::
- stan majątkowy skazanego;
- dane dotyczące jego faktycznych zarobków;
- sytuacja rodzinna skazanego;
- stan zdrowia skazanego;
- wykształcenie i zawód skazanego w powiązaniu z możliwościami zarobkowymi.
Wskazany wyżej katalog swoje zastosowanie odnajduje również w przypadku drugiej przesłanki uzasadniającej rozłożenie grzywny na raty. Zarówno pojęcie przypadków szczególnie zasługujących na uwzględnienie, jak również znacznej wysokości grzywny nie są pojęciami precyzyjnymi, wobec czego ich ustalenie każdorazowo uzależnione będzie od okoliczności dotyczących konkretnego skazanego.
Rozłożenie grzywny na raty – na jaki okres może być rozłożona płatność grzywny?
Co do zasady grzywna może być rozłożona na raty na okres nie przekraczający 1 roku, licząc od dnia wydania pierwszego postanowienia w tym zakresie.
Oznacz to zatem, że składając wniosek dobrym rozwiązaniem jest jednoczesne wskazanie sądowi wstępnego harmonogramu płatności i wysokości poszczególnych rat. Należy mieć także na uwadze, że przedstawiona propozycja powinna odpowiadać majątkowym możliwością skazanego oraz uzasadniać przekonanie, że taka forma zapłaty grzywny umożliwi jej realne uregulowanie.
Odstępstwem od powyższej zasady, jest możliwość rozłożenia rat na okres do 3 lat. Okres ten ma jednak zastosowanie tylko i wyłącznie w przypadku gdy względem skazanego zachodzą okoliczności szczególnie zasługujące na uwzględnienie, a zwłaszcza wysokości grzywny jest znaczna.
Na co zwrócono uwagę już wcześniej, pojęcia te mają charakter klauzul generalnych oraz są mocno niedookreślone, dlatego ich wystąpienie będzie każdorazowo uzależnione od konkretnego przypadku.
W piśmiennictwie przyjmuje się, że grzywnę należy traktować jako znaczną wówczas, gdy jej spłacenie przez skazanego w terminie 1 roku nie byłoby możliwe bez ryzyka wystąpienia dla niego lub jego rodziny zbyt ciężkich skutków.
Rozłożenie grzywny na raty – wniosek o rozłożenie grzywny na raty
Wniosek o rozłożenie grzywny na raty powinien być skierowany do sądu który wydał wyrok w pierwszej instancji.
Wniosek może zostać złożony przez prokuratora, skazanego lub jego obrońcę, ale również i sąd może wydać orzeczenie w tym zakresie z urzędu.
Ponadto, zgodnie z przepisami k.k.w. osoba składająca wniosek jest zobowiązana do uzasadnienia zawartych w nim żądań w stopniu umożliwiającym jego rozpoznanie, w szczególności do dołączenia odpowiednich dokumentów.
W przypadku wniosku o rozłożenie grzywny na raty, uczynienie zadość powyższym zobowiązaniom jest bardzo istotne i ważne, albowiem konsekwencją nie zastosowania się do nich może być pozostawienie wniosku bez rozpoznania.
Warto również zaznaczyć, że pierwszy wniosek o rozłożenie grzywny na raty jest bezpłatny.
Rozłożenie grzywny na raty – co zrobić w przypadku decyzji odmownej?
W postępowaniu w przedmiocie rozłożenia grzywny na raty sąd orzeka postanowieniem
W razie wydania decyzji odmownej, bądź też ustalenia wysokości rat i harmonogramu spłaty w sposób nieodpowiadający skazanemu, ma on możliwość zaskarżenia jej w drodze zażalenia.
Należy jednak mieć na uwadze, że fakultatywny charakter skorzystania z dobrodziejstwa tej instytucji względem skazanego sprawia, że co do zasady argumentacja która może zostać skutecznie podniesiona w tym zakresie ogranicza się do zarzucenia sądowi błędu w ustaleniach faktycznych i w konsekwencji dokonania przez niego błędnych ustaleń w kwestii braku wystąpienia przesłanek uzasadniających rozłożenie grzywny na raty.
Rozłożenie grzywny na raty – podsumowanie
Podsumowując zaprezentowane rozważania należy wskazać, że obowiązek uregulowania orzeczonej grzywny należy obowiązków tego rodzaju które w żaden sposób nie powinny być lekceważone.
Brak uiszczenia grzywny w wyznaczonym terminie może prowadzić do powstania bardzo poważnych konsekwencji – począwszy od skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego i przekazania informacji do rejestru dłużników, aż po zarządzenie wykonania zastępczej kary ograniczenia wolności, a w ostateczności pozbawienia wolności.
Sytuacja w której uiszczenie orzeczonej grzywny w formie jednorazowej płatności byłoby niemożliwe, nie musi jednak zakończyć się wystąpieniem jednej z opisanych wyżej konsekwencji.
W momencie gdy sytuacja majątkowa i życiowa skazanego uniemożliwia mu skuteczne wykonanie nałożonego na niego obowiązku w postaci zapłaty grzywny w formie jednorazowej płatności, obowiązujące przepisy dają możliwość uczynienia zadość temu zobowiązaniu w sposób dostosowany do aktualnych możliwości.
Należy jednak mieć na uwadze, że decyzja w przedmiocie rozłożenia grzywny na raty jest uprawnieniem, a nie obowiązkiem sądu, dlatego też dobrze sporządzony i uzasadniony wniosek jest w tym przypadku niezwykle istotny, albowiem jego rzetelne przygotowanie daje dużą szansę, że zostanie on rozpatrzony pozytywnie.
Jeżeli przekazane informacje były dla Ciebie pomocne, będę wdzięczny za pozostawienie śladu w postaci polubienia (Facebook/Google) oraz/lub udostępnienia artykułu.
Powyższe, utwierdzi mnie w przekonaniu, że taka działalności z mojej strony jest przydatna i wartościowa, a także skutecznie zmotywuje do dalszego tworzenia tego rodzaju treści.
W razie wystąpienia problemów natury prawnej serdecznie zapraszam do kontaktu – jestem przekonany, że wiedza, doświadczenie i narzędzia którymi dysponuję zagwarantują znalezienie satysfakcjonującego i skutecznego sposobu na jego rozwiązanie.
Z poważaniem,
adw. Kamil Kijowski.
Niniejsza publikacja ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny oraz stanowi prywatny pogląd autora na opisywane zagadnienie, zgodnie ze stanem prawnym obowiązującym w dniu publikacji. Nie stanowi ona porady prawnej, wykładni prawa, a także jej następstwem nie jest powstanie stosunku zobowiązaniowego na linii klient-adwokat. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody związane z zastosowaniem lub brakiem zastosowania się do informacji wskazanych w publikacji.